تاریخچه GIS
مقدمه:
برای اولین بار در اواسط دهه ۱۹۶۰ در ایالات متحده کار بر روی اولین سیستم اطلاعات جغرافیایی آغاز شد. در این سیستم ها عکس های هوایی، اطلاعات کشاورزی، جنگلداری، خاک ، زمین شناسی و نقشه های مربوطه مورد استفاده قرار گرفتند.
در دهه ۱۹۷۰ با پیشرفت علم و امکان دسترسی به فناوری های کامپیوتری و تکنولوژیهای لازم برای کار با داده های مکانی، سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS)، برای فراهم آوردن قدرت تجزیه و تحلیل حجم های بزرگ داده های جغرافیایی شکل گرفت.
در دهه های اخیر به سبب گسترش تکنولوژی های کامپیوتری،سیستم های اطلاعات جغرافیایی امکان نگهداری به روز داده های زمین مرجع و نیز امکان ترکیب مجموعه داده های مختلف را به طور مؤثر فراهم ساخته اند.
امروزه GIS برای تحقیق و بررسی های علمی، مدیریت منابع، ذخایر و صنایع وهمچنین برنامه ریزی های توسعه ای به کار گرفته می شود.
سیستم های اطلاعات جغرافیایی قبلاً در فرم نقشه های خطی و دادههای آماری مورد استفاده بوده و اغلب موارد GIS بخش توصیفی عوارض زمین را دربر میگرفت و بدین ترتیب قریب یکصد سال در ارائه خدمات به علوم و فنون مورد بهره برداری قرار گرفته بود و تجدید حیات خود را از سال ۱۹۶۰ میلادی آغاز نموده و طی پنج دوره سیر تحول ادامه می یابد.
مرحله اول: از سال ۱۹۶۰ م شروع و با استفاده از کامپیوتر و گرافیک کامپیوتری دگرگونی عظیمی در ارائه کارها کسب گردید و با جمع آوری داده ها و کدگذاری آنها تصاویر و نقشه هایی تولید نمودند که قابلیت تحلیلی آن به صورت ساده نوعاً محدود به طبقه بندی کاربری اراضی و چشم انداز ترکیب و جایگذاری لایه های اطلاعاتی داشته که با روش ترسیم دستی نیز امکان پذیر بودند به همین دلیل بی تفاوتی و عدم استقبال کاربران را در پی داشت.
مرحله دوم:از سال ۱۹۷۰ م آغاز شد که اساساً تاکیدی بر تحلیل های GIS پیشرفته و مدرن آن دوره از جمله:
– ادغام تکنیکهای آماری و نقشه ای
– معرفی روش های تحلیلی فضایی پیشرفته تر
– معرفی نمایشهای گرافیکی متنوع تر از نقشه ها که موجب مقبولیت گردید.
مرحله سوم: از سال ۱۹۷۰م شاهد فعل و انفعال مهمی با دیگر تخصص ها و رشته های علمی بوده و نیاز به تحلیل های قابل پیش بینی جهت مدل های بهتر مورد تاکید قرار گرفت و اهمیت تاثیر اطلاعات جغرافیایی را در پی داشت.
مرحله چهارم: از اواخر دهه هفتاد تا اواسط دهه ۸۰ میلادی ادامه یافت و با معرفی کامپیوترهای کوچک و مراتب ارزانتر برنامه های ساده با توانایی نمایش آسان اطلاعات جغرافیایی و تکثیر توانایی های تحلیلی و گرافیکی و استفاده سیستمهای شبکه ای متمرکز و غیر متمرکز پذیرش و مقبولیت عمومی پیدا کرد.
مرحله پنجم: بسیاری از فعالیتهای جاری مربوط به GIS طی این دوره انجام یافته است در این دوره GIS به صورت دانش پویا و متمرکز و با رشد سریع ظاهر شده و در ذخیره و پردازش و تحلیل و نمایش داده های فضایی و غیر فضایی(نقشه و داده های آماری) پیشرفت فوق العاده ای داشته است. همچنین سیستم اطلاعات جغرافیایی در ارتباط با دانش سنجش از دور و فتوگرامتری تحول چشمگیری پیدا نمود که می توان به ترکیب داده های ارتفاعی و مسطحاتی و تفسیر اشاره نمود.